Green Deal Binnenvaart
De Vlaamse Green Deal Binnenvaart is een gezamenlijk initiatief van De Vlaamse Waterweg nv, Departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW), Port of Antwerp-Bruges, North Sea Port, VIL, Koepel Binnenvaart Vlaanderen, ITB en de Federatie Belgische Binnenvaart. Ons doel is om de Vlaamse binnenvaart tegen 2026, 2030 en 2050 groener te maken. Dat omvat het implementeren van technologische en financiële oplossingen voor een groene binnenvaart en het bevorderen van een groen beleid. Ons ultieme doel is om tegen 2050 een zero-emissie binnenvaart te realiseren, wat een positieve impact zal hebben op het klimaat en de lokale luchtkwaliteit.
In het domein technologie zetten we ons in voor diverse doelen om de binnenvaart te vergroenen. We streven naar het bevorderen van groene technologieën, zowel voor bestaande als nieuwe vaartuigen, en het invoeren van een uniform systeem voor emissiemeting en -rapportage dat voldoet aan Europese normen. Daarnaast willen we de transitie naar een multi-brandstofsituatie versnellen en blijven we onze inspanningen richten op het verbeteren van energie-efficiëntie. Financiële oplossingen vormen een essentieel onderdeel van ons plan, met de oprichting van een fonds voor vergroening waarbij alle belanghebbenden een bijdrage leveren. We zullen werken aan het ontwikkelen van haalbare oplossingen om de kosten van vergroening te verlagen en betrekken alle actoren in de binnenvaartsector om dat te verwezenlijken. Daarnaast streven we naar de creatie van een aantrekkelijk beleidskader dat zowel op korte als lange termijn richting geeft, met een leidende rol voor de Vlaamse Overheid en havenbedrijven. Dat omvat vereenvoudigde regelgeving en fiscale incentives om groene technologieën economisch haalbaar te maken, evenals het verkrijgen van inzicht in de implementatie van het Europees emissielabel. Tot slot zetten we ons in voor de daadwerkelijke implementatie van een groene binnenvaart, waarbij we streven naar een verandering in mindset bij alle actoren in de sector. Ook willen we de binnenvaartondernemers ondersteunen bij het verzamelen van informatie en het effectief vergroenen van hun bedrijf en vloot.
Wie zich engageert voor de Green Deal Binnenvaart kan zelf kiezen voor welke van de 15 doelstellingen hij of zij zich wil inzetten. Je kan alle doelstellingen vinden op deze pagina.
Het beleid op diverse niveaus speelt een cruciale rol bij het bevorderen van vergroening. Binnenvaartactoren ervaren soms tegenstrijdigheden of obstakels in regionale, nationale en internationale regelgeving. Binnen dit domein focussen we onder meer op:
- Het ontwikkelen van een duidelijke visie op vergroening die alle betrokkenen richting geeft en bedrijfszekerheid biedt.
- Het optimaliseren van wetgeving om vergroening te stimuleren.
- De implementatie van een labelsysteem om groene initiatieven te promoten.
De Green Deal is van toepassing op alle schepen met een Vlaamse eigenaar. Aangezien de binnenvaartsector grensoverschrijdend is, geldt de Green Deal ook voor niet-Vlaamse eigenaars die minstens 60 dagen per jaar actief zijn op het Vlaamse waterwegennet. Ons doel is om acties te ondernemen die bijdragen aan het verminderen van emissies van de Vlaamse binnenvaart.
- Binnenvaartondernemers: zowel binnenvaartondernemers met één of enkele schepen, met meer dan 3 schepen als koepelorganisaties
- Financiële instellingen: voornamelijk banken die kredietdossiers voor binnenvaartondernemers uitschrijven
- Havens: zowel zee- als binnenhavens die via hun reglementen en faciliteiten invloed hebben op de werking van binnenvaartondernemers
- Overheidsactoren: zowel lokale besturen, Vlaamse -, Waalse -, Federale overheid als Europese platformen
- Toeleveranciers: zowel producenten als verdelers van motoren, nabehandelingssystemen, alternatieve brandstoffen en infrastructuur om deze te bunkeren
- Verladers: zowel rechtstreekse verladers B2B en B2C, expediteurs, bevrachters, barge operatoren als koepelorganisaties
Of je nu verlader, binnenvaartondernemer, financiële instelling of technologiebedrijf bent, jouw expertise en inzet zijn waardevol voor de Green Deal Binnenvaart. Door je aan te sluiten, draag je actief bij aan een duurzamere binnenvaart op maat van jouw organisatie: je kiest zelf de doelstellingen waar je aan wilt bijdragen. De Green Deal Binnenvaart biedt niet alleen zekerheid aan Belgische binnenvaartondernemers, maar vormt ook een richtlijn voor het beleid op korte en middellange termijn. Op die manier leggen we samen een solide basis voor duurzame vooruitgang in de binnenvaartsector.
Je dient geen lidgeld of iets dergelijks te betalen. We vragen wel om af en toe je tijd te investeren in bijvoorbeeld (online) werkgroepen of mee te werken aan een proefproject. Zulke projecten zullen altijd voorafgegaan worden door een concrete oproep waar je dan nog over kan beslissen of je eraan deelneemt of niet.
De Vlaamse Green Deal Binnenvaart loopt tot 2030, met een doorkijk naar 2050. Het einddoel is een traject voor vergroening van de Vlaamse binnenvaart met gedragen doelstellingen en realistische acties die drempels opheffen.
De stuurgroeppartners van de Green Deal Binnenvaart zijn De Vlaamse Waterweg nv, Departement Mobiliteit en Openbare Werken, Port of Antwerp-Bruges, North Sea Port, de Federatie van de Belgische Binnenvaart en Koepel Binnenvaart Vlaanderen. Deze partners komen halfjaarlijks samen om de voortgang te bespreken, strategische richtlijnen vast te stellen en voorstellen van de projectgroep te valideren. Dit orgaan bestaat uit vertegenwoordigers van elke initiatiefnemende organisatie.
De Green Deal Binnenvaart kwam tot stand via een uitgebreid participatief voortraject in 2022. Samen met verschillende types stakeholders (havens, verladers, overheid, toeleveranciers, binnenvaartondernemers en financiële instellingen) van de binnenvaart brachten we de knelpunten en uitdagingen op vlak van vergroening in kaart. Vervolgens kwamen we tot een ambitietekst en bijhorende (strategische en operationele) doelstellingen, geclusterd in 4 thematische werkdomeinen: Technologische oplossingen, Financiële oplossingen, Beleid en Implementatie.
Nee, de Green Deal Binnenvaart legt geen nieuwe regelgeving op. Het richt zich volledig op de Europese en nationale doelstellingen voor een duurzame transportsector, zoals de EU Green Deal en de Verklaring van Mannheim. Deze doelstellingen omvatten een broeikasgasvermindering van 35% tegen 2030 en van 90% tegen 2050. Binnen dat bestaande kader concentreert de Green Deal Binnenvaart zich op de kernvraag “hoe” deze doelstellingen te realiseren. Dat is een complexe uitdaging waardoor de doelstellingen zijn opgedeeld in vier thema’s (Technologische oplossingen, Financiële oplossingen, Beleid en Implementatie) die verder worden uitgewerkt in de volledige conceptnota.
Engagement
Jouw betrokkenheid betekent dat je actief deelneemt aan de verdere invulling en uitvoering van de Green Deal Binnenvaart. Dat omvat het uitvoeren van een reeks acties die zijn vastgesteld binnen het kader van de overeenkomst. Deze acties vormen een startpunt, maar er is ook ruimte voor het ontwikkelen van nieuwe initiatieven en samenwerkingen. Tijdens de looptijd van de Green Deal kun je ook nieuwe acties voorstellen, die vervolgens beschikbaar worden gesteld op de website en in voortgangsrapporten.
Als deelnemer van de Green Deal Binnenvaart streef je een gezamenlijk milieudoel na en profiteer je samen van:
- Een lerend netwerk je wisselt kennis, ervaringen en nuttige info uit met andere bedrijven en organisaties uit je sector, en inspireert elkaar op het vlak van duurzaam ondernemen;
- Vernieuwende samenwerkingen je gaat samenwerkingsverbanden aan met partners waarmee je normaal niet aan tafel zou zitten;
- Minder knelpunten er kan onderzocht worden of knelpunten die jouw groene doelstellingen in de weg staan (zoals belemmeringen in wet- en regelgeving, maar ook een gebrek aan kennis, nadelige percepties, te weinig samenwerking of een gebrek aan financiering) kunnen worden weggenomen;
- Heldere informatie je krijgt verduidelijking over de wetgeving in jouw sector, en je wordt ingelicht over bestaande subsidies en hoe je die verkrijgt;
- Praktische opvolging je wordt ondersteund en begeleid door een projectfacilitator die jouw deal ter harte neemt en jouw aanspreekpunt met de overheid is;
- Verhoogde zichtbaarheid het duurzaam engagement van jouw bedrijf of organisatie wordt positief in de verf gezet;
- Effectieve verduurzaming je wordt geholpen om je sector, bedrijf of organisatie daadwerkelijk te vergroenen. Goed voor de samenleving, maar vaak ook interessant om je kosten te verlagen en je concurrentiepositie te verhogen.
Door de engagementsverklaring in te vullen, geef je aan dat partners jou mogen contacteren om je uit te nodigen voor overleg, werkgroepen, workshops, proefprojecten enz. over de door jou gekozen doelstellingen. Concrete data hiervoor worden rechtstreeks naar jou gecommuniceerd.
Nee, de Green Deal Binnenvaart is geen resultaatsverbintenis, maar een inspanningsverbintenis. Jij engageert je dus om te doen wat binnen jouw mogelijkheden ligt.
Ja, je kunt je betrokkenheid bij de Green Deal Binnenvaart tijdens de looptijd ervan vergroten of verkleinen. Het is belangrijk op te merken dat de Green Deal een inspanningsverbintenis is tussen alle ondertekende partijen, en geen resultaatsverbintenis. Bovendien zijn de afspraken die in de Green Deal zijn vastgelegd niet juridisch bindend. Gedurende de termijn van de Green Deal verbinden alle partijen zich echter om met wederzijds respect samen te werken aan een succesvolle uitvoering ervan. Deelnemers engageren zich om de afgesproken acties uit te voeren, die dienen als een startset. Nieuwe acties kunnen tijdens de looptijd worden toegevoegd, met mogelijkheden voor nieuwe samenwerkingen, en zullen beschikbaar worden gesteld op de website en in het voortgangsrapport.
Natuurlijk, we waarderen je input enorm! Via greendeal@vlaamsewaterweg.be kan je feedback aan ons bezorgen.
Geen zorgen! Als je nog niet bent uitgenodigd voor een specifieke werkgroep, kun je altijd zelf contact opnemen met de werkpakketleiders van ieder domein. Dat zijn:
- Carl Verhamme voor Technologische oplossingen
- Lynn Eyckmans voor Financiële oplossingen
- Maxim Van den Bossche & Sofie Marivoet voor Beleid
- Daisy Rycquart & Philippe Govers voor Implementatie
Overige
Het blijkt erg moeilijk voor de binnenvaartondernemer om in de huidige markt een businesscase voor vergroening te realiseren (zowel op financieel als technisch vlak). We kijken in dit domein onder andere naar:
- Oplossingen om de financiering van vergroening voor de hele sector mogelijk te maken
- Steunmaatregelen voor de vergroeningsinvesteringen van binnenvaartondernemers of leveranciers van groene technologie
- Wijzigingen in de werking van verladers, havens… die motiverend kunnen werken voor andere actoren om te vergroenen
In elk domein zijn specifieke meetbare doelstellingen vastgesteld, waarbij we streven naar concrete resultaten. Waar mogelijk, beginnen we met een nulmeting. Met betrekking tot de output, meten we het aantal interacties met verschillende stakeholders en het aantal bijeenkomsten binnen ons netwerk. Om de outcome te meten, richten we ons op het aantal begeleide binnenvaartondernemers, het aantal pilootprojecten en het aantal nieuwe samenwerkingsverbanden. De impact van onze inspanningen wordt gemeten aan de hand van de vergroening van de binnenvaart, waaronder het aantal en de omvang van vergroeningsinvesteringen, evenals de mate van emissiereductie, zowel in termen van klimaat als luchtkwaliteit. Daarnaast wordt er binnen de zes maanden na ondertekening van de Green Deal een stuurgroep opgericht die verantwoordelijk is voor het volgen, rapporteren en bewaken van de Green Deal-uitvoering. Zij zullen minstens jaarlijks een schriftelijke evaluatie en voortgangsrapport indienen bij het Green Deal-loket.
Staat je vraag niet in de lijst?
Mail je vraag dan naar greendeal@vlaamsewaterweg.be
